Mąka jest jednym z głównych składników gotowego chleba. W sklepach znajdziemy wiele rodzajów mąki – różne zboża użyte do jej produkcji, typy, które wahają się od zera, do nawet trzech tysięcy i tak dalej… Taka różnorodność może wywołać mętlik w głowie, dlatego warto odpowiedzieć sobie na pytania: co w ogóle oznacza typ mąki? Jaka mąka jest najlepsza do wypieku chleba? Czym różnią się mąki z poszczególnych ziaren? Bez obaw – odpowiedź na te, i wiele innych pytań znajdziesz w tym tekście!
Spis treści
Mąka pszenna – królowa w naszych domach
Zazwyczaj w naszych domach króluje wytwarzana z pszenicy mąka pszenna. Używamy jej do produkcji ciast, naleśników, makaronów, chleba itp. Jeśli chodzi o ten ostatni, to świetnie sprawdza się szczególnie wtedy, gdy nasz chleb przygotowujemy z użyciem drożdży piekarniczych. Do wypieku chleba na zakwasie żytnim lepiej nada się mąka żytnia.
Jednak wracając do mąki pszennej, to na wstępie trzeba powiedzieć, że zawiera ona spore ilości glutenu. Z jednej strony można uznać to za plus, ponieważ za jego sprawą ciasto zyskuje swoje kształty, oraz konsystencję, ale z drugiej strony powinny się jej wystrzegać osoby uczulone na gluten.
Mąka pszenna jest źródłem wielu cennych składników mineralnych, witamin, jak i makroelementów, głównie węglowodanów, białka i błonnika pokarmowego. Jeśli chodzi o mikroelementy, to znajdziemy w niej między innymi potas, wapń, żelazo, fosfor i magnez, a także witaminy z grupy B, witaminy C i E.
Również jeśli chodzi o wcześniej wspomniany błonnik, to ten makroelement zawarty w mące pszennej zasługuje na dodatkową uwagę, bo poza „standardowym” błonnikiem, jednym ze składników błonnika w mące pszennej jest beta-glukan, czyli rozpuszczalny składnik tego elementu diety. Beta-glukan posiada dodatkowe możliwości, względem standardowego błonnika, bo poza tym, że wpływa na układ odpornościowy i trawienny, może na przykład na obniżać ilość złego cholesterolu LDL i cukru we krwi.
Mąkę pszenną można spotkać w kilku typach – najpopularniejszym z nich jest typ 450 (mąka tortowa), jednak istnieją także typy 00 (najniższy, idealny na pizzę), do nawet 2000 (najwyższy, stosowany do wypieku pieczywa mieszanego i pełnoziarnistego).
Mąka żytnia
Mąka żytnia, jak sama nazwa wskazuje, wytwarzana jest z żyta. W porównaniu do mąki pszennej ma mniej glutenu i skrobi, ale w zamian oferuje nam więcej witamin (z grupy B) i błonnika. Jeśli chodzi o zawartość makro i mikroelementów, to niewiele różni się od mąki pszennej – zarówno w składzie mąki pszennej, jak i żytniej wchodzą podobne witaminy i minerały. Dodatkowo – podobnie, jak w przypadku mąki pszennej, mąka żytnia zawiera beta-glukan, którego pozytywne działanie na organizm pokrótce zostało omówione wyżej.
Ostatecznie, jeśli porównamy te dwa rodzaje mąki, to (według specjalistów) lepiej prezentuje się mąka żytnia. To między innymi za sprawą niższej wartości glutenu i skrobi. Warto jednak zaznaczyć, że mąka pszenna jest mąką łatwiej przyswajalna przez organizm, niż mąka żytnia.
Mąka żytnia najczęściej stosowana jest do wypieku chleba żytniego na zakwasie. To za sprawą swoich specyficznych właściwości.
Jeśli chodzi o typy mąki żytniej, to zaczynają się one od 450, i ten typ, podobnie jak typ 450 mąki pszennej najlepiej sprawdza się do wypieków słodkich (biszkopty, torty). Najwyższy typy mąki żytniej to typ 3000 (chleby na zakwasie, makarony itp.).
Mąka orkiszowa
O mące orkiszowej często mówi się, że jest zdrowszą alternatywą mąki pszennej. Orkisz, z którego powstaje mąka orkiszowa, to jedna z odmian pszenicy. Mąka taka cechuje się większą ilością białka, dobrych tłuszczów, składników mineralnych i witamin, niż mąka pszenna, jednak oba rodzaje mąki mają podobne zastosowanie, dlatego mąkę pszenną można śmiało zastąpić mąką orkiszową. Dodatkowo – mąka orkiszowa ma niemal dwukrotnie mniejszy indeks glikemiczny! Poza tym, ma podobne właściwości do dwóch wcześniej wymienionych odmian mąki – zawiera witaminy z grupy B, witaminy A i E, a do tego jest dobrym źródłem magnezu i manganu! Jeśli chodzi o smak, to może zostawiać delikatnie orzechowy posmak.
Typy mąki orkiszowej zaczynają się od 550 (naleśniki, kluski itp), a kończą na 3000 (pełnoziarniste i mieszane chleby).
Co oznaczają typy mąki?
Typ mąki oznacza zawartość substancji mineralnych w takiej mące. Zawartość ta sprawdzana jest przez umieszczenie mąki w porcelanowym tyglu, a następnie spopielana w specjalnym piecu w temperaturze 950°C. Proces spopielania trwa przez godzinę. Po spaleniu takiej mąki w popiele pozostają substancje mineralne, a typ mąki określany jest przez pozostałość tych minerałów w popiele pomnożona przez 1000. Dla przykładu pozostałość w mące typu 2000 to 2%, a pozostałość w mące typu 450 to 0,45%.
Która mąka najlepsza?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Na pierwszym miejscu trzeba jednak uplasować mąkę żytnią. Ma ona najlepsze właściwości dla naszego organizmu – najwyższa zawartość błonnika i składników mineralnych oraz witamin. Dodatkowo aby ciasto na mące żytniej wyrosło tak, aby chleb był najbliższy ideału, konieczne jest użycie zakwasu żytniego. Ten posiada dodatkowe właściwości zdrowotne dla naszego organizmu. Mąka pszenna z kolei ma nieco gorsze właściwości, ale nasz organizm łatwiej ją przyswaja. Użycie mąki orkiszowej również jest dobrym wyborem. Jest ona zdrowsza od mąki pszennej, ma więcej białka i minerałów, jednak w porównaniu z mąką żytnią, wypada nieco gorzej.
Mimo trudnego wyboru, najlepiej będzie spróbować wypiec chleb na każdej z tych mąk. Dopiero wtedy będziemy mogli znaleźć chleb, którego smak odpowiada nam najbardziej, bo nie można zapominać, że jednym z głównych czynników, które powinny decydować o wyborze mąki, jest smak gotowego chleba, bo chleb wypiekany przy użyciu każdej z tych mąk będzie miał dobry wpływ na nasz organizm, o ile będzie spożywany odpowiednio. Więc odpal piekarnik i sprawdź sam, który chleb najbardziej smakuje tobie i twoim bliskim!
Sprawdź najpopularniejsze wpisy na blogu:
Trufle czekoladowe w liofilizowanych malinach
Węglowodany – dlaczego są ważne w żywieniu człowieka?
Miód – przyprawa bogów czy słodki ulepek?
Mąka kasztanowa – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Babeczki jogurtowe z malinami
Mąka z ciecierzycy (cieciorki) – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Herbata na przeziębienie – sprawdź która jest najlepsza
Mąka pełnoziarnista z samopszy – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Owsianka pieczona – zrób ją w domu!
Gruszki – indeks glikemiczny IG i wartości odżywcze
Mąka pszenna tortowa typu 450 – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Owoce liofilizowane w musli
Mąka gryczana z prażonej kaszy – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Otręby pszenne – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Lekki chleb pszenny na zakwasie żytnim – jak go zrobić?
Kinder country batony musli
Morwa biała – wszystko co powinniśmy wiedzieć.
Ciasteczka owsiano-bananowe z bakaliami
Obiad na słodko – bezglutenowe naleśniki z makiem
Owoce jagodowe, tak jak chcesz