Chleb to wypiekany produkt spożywczy, do którego przygotowania używa się odpowiednio zwilżonej, spulchnionej, oczyszczonej mąki lub mieszanki różnych jej rodzajów. Nie ma chyba osoby na świecie, która nie próbowała, któregokolwiek z dostępnych gatunków pieczywa. W tym wpisie omówiono wszystkie najważniejsze aspekty, którymi te dwa rodzaje chleba różnią się od siebie i są dla siebie konkurencyjne, głównie podkreślając ich właściwości odżywcze, takie jak kalorie, składniki odżywcze itp. Czytaj uważnie!
Spis treści
Krótka historia
Od czasów prehistorycznych chleb uważany jest za ważny produkt spożywczy, a na całym świecie tworzony jest w wielu formach i kształtach z wykorzystaniem różnych składników i procesów. Występuje w wielu rodzajach, takich jak chleb biały, chleb razowy i chleb wieloziarnisty. Na całym świecie najczęściej spotyka się pieczywo białe i brązowe, które różnią się od siebie pod względem formy, konsystencji, smaku, kaloryczności i wartości odżywczych. Każdy region świata specjalizuje się w innych rodzaj pieczywa. Warto o tym wspomnieć z uwagi na to, że w Polsce mamy naprawdę szeroki wybór różnego rodzaju wypieków. Dla porównania włoskie czy chorwackie pieczywo jest zupełnie inne pod względem struktury i smaku. Jako naród naprawdę możemy się cieszyć wysokiej klasy pożarnictwem. Dyskusja na temat tego, które pieczywo jest korzystniejsze i zdrowsze pod względem odżywczym, trwa już od wieków.
Najpopularniejsze rodzaje chleba
Obecnie na świecie produkuje się tysiące rodzajów chleba, zarówno komercyjnych, jak i wytwarzanych przez osoby indywidualne w lokalnych i rzemieślniczych piekarniach, które eksperymentują z różnymi smakami i technikami pieczenia.
Biały chleb
Prawdopodobnie najbardziej popularny i szeroko produkowany chleb w świecie zachodnim, chleb biały jest wytwarzany z mąki pszennej, z której w procesie mielenia usunięto zarodki i otręby. Dzięki temu z mąki pszennej usuwane są naturalnie występujące w niej oleje, co wydłuża okres przydatności chleba do spożycia po upieczeniu, czyniąc go bardziej odpornym na pleśń i jełczenie.
Chleb żytni
Kolejna bardzo popularna odmiana chleba, chleb żytni, co nie powinno dziwić, produkowany jest z mąki żytniej — czasem samej, ale częściej w połączeniu z inną mąką, często pszenną, w postaci mieszanki. Mąka żytnia jest zazwyczaj mocniejsza i bardziej aromatyczna niż pszenna, a proporcje żyta w cieście znacząco wpływają zarówno na smak, jak i konsystencję chleba. Im więcej żyta użyto w cieście, tym ciemniejszy i bardziej chrupiący będzie chleb.
Chleb pełnoziarnisty
Chleb pełnoziarnisty to rodzaj chleba produkowanego z mąki pszennej, z której nie usunięto całkowicie otrębów i zarodków. Określenie „pełnoziarnisty” może być mylące, ponieważ ilość otrębów i zarodków użytych w mące różni się w zależności od producenta lub przepisu.
Chleb wieloziarnisty
Jak sama nazwa wskazuje, chleb wieloziarnisty produkuje się z wielu ziaren. Do powszechnie stosowanych zbóż należą pszenica, żyto, jęczmień, len i proso. W niektórych przypadkach do chleba dodaje się drobne zmielone nasiona (dyni, siemię lniane, słonecznik itp.), które nadają mu bardziej orzechowy smak.
Ciemne pieczywo kontra jasne pieczywo — podstawowe różnice
Ciemne pieczywo, jak sama nazwa wskazuje na brązowy kolor, ponieważ jest produkowany z części ziaren pszenicy: otrębów, bielma i zarodka. Jest wytwarzane z mąki pszennej z pełnego przemiału. Oznacza to, że ziarna pszenicy nie są rafinowane w celu usunięcia otrębów i zarodków. Ponadto jest bardziej pożywny, ponieważ zawiera więcej procent błonnika i składników odżywczych niż chleb biały, ponieważ jest produkowany z mąki pszennej pełnoziarnistej. Nie jest zbyt miękki w porównaniu z pieczywem białym, ponieważ zawiera otręby. Nie jest też zbyt mocno oczyszczany. Różne gatunki mąki i otręby są przetwarzane w taki sposób, aby zachować jak najwięcej wartości odżywczych w wypiekanym chlebie. Pieczywo ciemne jest też naturalnie bardzo pożywne, więc nie dodaje się do niego dodatkowych witamin i minerałów.
Biały chleb ma biały kolor, ponieważ jest produkowany z bielma ziaren pszenicy. Biały chleb powstaje z przetworzonej mąki pszennej, co oznacza, że ziarna pszenicy są całkowicie przetwarzane w celu usunięcia otrębów i zarodków. Ma mniej wartości odżywczych niż chleb brązowy, ponieważ podczas rafinacji usuwa się z niego błonnik. Jest bardziej miękki niż chleb brązowy, ponieważ nie zawiera otrębów i zarodków. Ponadto jest wysoce rafinowany i składa się głównie ze skrobi. Ponieważ naturalnie nie zawiera żadnych składników odżywczych, w niektórych piekarniach i zakładach dodaje się do niego dodatkowe witaminy i minerały, aby uczynić go bardziej pożywnym i zdrowym. Niestety wciąż nie jest to popularna praktyka i większość łatwo dostępnych chlebów w najpopularniejszych supermarketach jest niefortyfikowana.
Różnice w surowcu
Do produkcji białego pieczywa używa się głównie mąki z pszenicy rafinowanej. Dzięki temu ma bardziej wyrazisty smak i nadaje się do przygotowania kuszących kanapek. Mąka pszenna oczyszczona zawiera bardzo duże ilości glutenu, co wpływa na strukturę chleba, która kształtuje się podczas wypiekania. Gluten nadaje ciastu na chleb elastyczność, dzięki czemu pęcherzyki powietrza, które powstają podczas wyrastania ciasta, w czasie wypiekania pozostają w środku chleba, sprawiając, że jest on niezwykle puszysty i przyjemny.
Ciemne pieczywo pełnoziarniste jest produkowane w 100% z nieoczyszczonej pszenicy, do której często dodaje się kilka składników dla uzyskania koloru, smaku i miękkości. Ciemne pieczywo jest bogate w błonnik, a więc stanowi doskonały wybór dla zdrowia. Brązowy chleb jest bez wątpienia zdrowszą opcją z żywieniowego punktu widzenia ze względu na wysoką zawartość błonnika oraz kilka naturalnych składników w nim obecnych. Warto jednak zwracać uwagę na jakość i skład kupowanego ciemnego pieczywa. Niektóre zakłady piekarnicze praktykują dodawania barwników w celu uzyskania ciemnego pieczywa. Chleb uzyskuje ciemny kolor, a konsument kojarzy go z bardziej wartościowym produktem, nie mając świadomości, że pod względem składu i wartości odżywczych jest to zwykłe jasne pieczywo. Warto uważać!
Indeks glikemiczny — białe pieczywo kontra ciemne pieczywo
Ponieważ białe pieczywo składa się z mąki oczyszczonej i nie zawiera błonnika, ma ono wyższy indeks glikemiczny i nie jest zalecane dla wszystkich.
Pieczywo brązowe składa się z mąki pełnoziarnistej, dlatego jego indeks glikemiczny jest stosunkowo niski w porównaniu z pieczywem białym i może być spożywane przez wszystkich, w tym osoby z cukrzycą typu 2, którym zaleca się spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym. Chleb razowy jest zdecydowanie zdrowszy i korzystniejszy, ponieważ ma niski indeks glikemiczny, co prowadzi do obniżenia poziomu cukru w organizmie i utrzymania dłuższego uczucia sytości po spożytym posiłku. Właśnie dlatego ciemnie pieczywo na diecie sprzyja utracie zbędnych kilogramów, zapobiegając nagłym skokom glukozy we krwi.
Czy pieczywo jest zdrowe?
Czy można kupić zdrowy chleb? A może warto z niego zrezygnować? Odpowiedź jest prosta. Zdrowe pieczywo może stanowić naprawdę wartościowy element każdej diety. Zarówno biały, jak i brązowy chleb jest ulubionym pożywieniem ludzi na całym świecie. Nie warto go demonizować, dlatego właśnie przedstawimy zalety spożywania chleba w codziennej diecie.
- Źródło minerałów — Chleb jest doskonałym źródłem wapnia, a spożycie 4-5 kromek zaspokaja prawie 30% dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek. Dzięki temu dostarczany wapń pomaga w utrzymaniu mocniejszych kości i zębów.
- Utrata wagi — brązowy chleb zawiera błonnik, który zwiększa uczucie pełności w żołądku. Dzięki temu mniej jesz i chudniesz. Ponadto błonnik wspomaga trawienie, reguluje poziom cholesterolu i cukru we krwi.
- Źródło białka — Ze względu na obecność białek, pieczywo pomaga w budowaniu silniejszych mięśni. Ponadto, białka są bardzo pomocne w naprawie i regeneracji tkanek mięśniowych. Pieczywo jest doskonałym źródłem aminokwasów, których brakuje w roślinach strączkowych. Jest to doskonała informacja dla wegan i wegetarian, którym zależy na odpowiednim komponowaniu niezbędny aminokwasów niepochodzących z produktów odzwierzęcych. Ciemne pieczywo z hummusem? Tak, to właśnie to!
Sprawdź najpopularniejsze wpisy na blogu:
Pralinki z liofilizowanymi malinami
Kulki mocy idealne przed treningiem
Mąka pszenna typu 1850 – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Orzechowe musli z daktylami i masłem orzechowym
Co jest lepsze dla zdrowia: płatki owsiane czy jaglane? Które zdrowsze?
Co to jest zakwas i jak zrobić chleb na zakwasie?
Babeczki owsiane z ciasteczkami oreo
Erytrytol – właściwości, kalorie KCAL, indeks glikemiczny. Co to jest erytrytol?
Nasiona chia – zdrowotne właściwości
Chipsy kokosowe – właściwości i kalorie. Z czym je jeść?
Babeczki proteinowe z owocami
Chleb na suchym zakwasie i drożdżach – dlaczego warto i jak go zrobić
Mąka konopna – bezglutenowa alternatywa mąki zbożowej
Popcorn nie tylko jako przekąska – jak zrobić popcorn w garnku
Błonnikowe Musli – właściwości, kalorie KCAL i wartości odżywcze
Prebiotyczny błonnik i jego tajemnice
Musli na odchudzanie – czy to dobry pomysł?
Dlaczego warto pamiętać o olejach?
Komosa ryżowa – jak ugotować i jakie ma właściwości? Przygotuj komosę ryżową w domu
Najlepsza owsianka na wodzie – przepis i porady jak ją urozmaicać!