Spis treści
SKŁADNIKI NA ZACZYN NA CHLEB:
- około 60 gram zakwasu żytniego
- 200 gram mąki pszennej typ 500
- 130 mililitrów lekko ciepłej wody (najlepiej o temperaturze 33°C – 38°C)
SKŁADNIKI NA CIASTO CHLEBOWE:
- zaczyn
- 300 mililitrów ciepłej wody
- 450 gram mąki pszennej
- 50 gram płatków owsianych
- 1 lub 2 łyżki soli
DODATKI DO CHLEBA:
- oliwa do natłuszczenia miski
- mąka do podsypywania
Chleb to jedno z najstarszych towarzyszących ludzkości pożywień. Produkowały go najstarsze znane cywilizacje i, co oczywiste – wyglądał nieco inaczej, niż ten, który spotykamy dzisiaj w sklepowych alejkach. Historia chleba ma kilka ważnych momentów – jednym z nich jest rok około 2600 p.n.e. To właśnie na te lata datowane jest stworzenie pierwszego chleba na zakwasie chlebowym. Do dzisiaj chleb stanowi jedno z głównych źródeł pożywienia, a chleb na zakwasie jest jedną z najpopularniejszych jego wersji. Czy słusznie? Zdecydowanie tak! Sprawdź co to jest zakwas i jak zrobić swój domowy chleb na zakwasie!
CO TO JEST ZAKWAS
Aby zrozumieć co to jest zakwas, najpierw powinniśmy zrozumieć proces jego powstawania. Zakwas chlebowy jest wynikiem fermentacji mąki. Konkretnie chodzi o to, że przez kilka kolejnych dni łączymy ze sobą kolejne porcje wody i mąki, a mieszankę przechowujemy w temperaturze pokojowej, raz na jakiś czas doglądając powstającego zakwasu. Z czasem wewnątrz naszej mieszanki zaczynają rozwijać się bakterie i dzikie drożdże, które na etapie produkcji chleba spulchniają ciasto i wzbogacają go swoimi wyjątkowymi właściwościami. O tym, jak przygotować zakwas mówiliśmy w tym artykule.
Dodatkowo, trzeba zaznaczyć, że chleb zrobiony na zakwasie ma wiele przydatnych dla naszego organizmu funkcji, ponieważ to ten sam rodzaj bakterii, z którym spotykamy się, podczas spożywania jogurtów, czyli bakterie Lactobacillus. Poza tym produkują one kwas mlekowy i octowy. Ten drugi nadaje chlebu na zakwasie jego niepowtarzalny i charakterystyczny smak. Więcej o tych funkcjach powiemy w dalszej części artykułu. Chleb na zakwasie cechuje się również większą trwałością.
Na ten moment wiemy co to jest zakwas, jednak czasem możecie spotkać się również z terminem „suchy zakwas chlebowy”.
CO TO JEST SUCHY ZAKWAS?
Suchy zakwas chlebowy, to – najprościej mówiąc – gotowa do użycia ukwaszona mąka, o dobrze zbalansowanych proporcjach kwasu mlekowego i octowego. Podobnie, jak zakwas, który przygotowalibyśmy w domu sami – powstaje w wyniku procesu fermentacji mąki żytniej.
Kiedy wiemy co to jest zakwas chlebowy i czym jest suchy zakwas chlebowy, możemy śmiało przejść do najważniejszej funkcji zakwasu, czyli do produkcji chleba.
JAK PRZYGOTOWAĆ CHLEB NA ZAKWASIE?
Aby przygotować chleb na zakwasie musisz przejść przez kilka faz, a pierwszą z nich powinieneś wykonać na kilka godzin przed planowanym wypiekiem. W tym przepisie pokażemy jak zrobić chleb na zakwasie z płatkami owsianymi.
PRZYGOTOWANIE CHLEBA NA ZAKWASIE
- Na około 10-12 godzin przed planowanym pieczeniem wymieszaj wszystkie składniki na zaczyn, po czym mieszankę umieść pod przykryciem w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej. Powinien znacznie zwiększyć swoją objętość.
- Po upływie tego czasu przygotuj dużą miskę, do której wsyp mąkę pszenną i wlej wodę. Wymieszaj aż do ich równomiernego połączenia, a następnie dodaj resztę składników. Mieszaj, a następnie ugniataj około 10 minut. Pod koniec wyrabiania ciasto powinno wciąż być lepkie, ale i elastyczne.
- Ciasto przełóż do miski wysmarowanej olejem i przykryj folią spożywczą lub ściereczką. Zostaw na około 3 godziny, przy czym co godzinę możesz przeprowadzić mały zabieg: blat podsyp mąką, przełóż do niego ciasto, po czym postaraj się delikatnie rozciągnąć ciasto, a następnie złożyć jak kopertę, zamykając w nim powietrze. Powtórz tą czynność co najmniej 2/3 razy.
- Po upływie wskazanego wyżej czasu ciasto delikatnie uformuj w kulkę i przełóż do naczynia, w którym będzie ono wyrastało. Naczynie wcześniej wysmaruj oliwą i podsyp mąką, a następnie pozostaw do wyrośnięcia na kolejne 3 godziny.
- Na kilkanaście minut przed upływem pełnych trzech godzin nastaw piekarnik na 250°C programem „góra-dół”. Chleb najlepiej jest piec w żeliwnym naczyniu. Przez jakieś 20-25 minut piecz pod przykryciem, a następnie przez 15-20 minut bez przykrycia. Jeśli uznasz, że chleb jest dobrze zrumieniony, wyjmij go z piekarnika.
Chleb nadaje się do spożycia dopiero po ostudzeniu.
ZALETY SPOŻYWANIA CHLEBA NA ZAKWASIE
Zakwas, to tak, jak zostało wspomniane wcześniej – siedlisko bakterii, jak i dzikich drożdży, a co za tym idzie, chleb na zakwasie jest bogatym źródłem wielu przydatnych dla naszego organizmu elementów.
Na początek warto powiedzieć, że za sprawą bakterii (podobnie zresztą jak w przypadku jogurtu), chleb na zakwasie ma korzystny wpływ na nasze jelita. Jeden z produktów fermentacji, czyli kwas mlekowy ma ogromny wpływ na mikroflorę zawartą w jelitach – aktywuje enzymy trawienne stymuluje pracę układu pokarmowego i proces wydalania. Dodatkowo – dzięki temu, że nasze jelita zostają „zakwaszone”, środowisko staje się mniej przyjazne dla rozwoju związków rakotwórczych, czyli można powiedzieć, że jedzenie chleba na zakwasie może być profilaktyką, na przykład na nowotwory jelita grubego.
Poza tym, taki chleb zawiera wiele cennych pierwiastków. To za sprawą fermentacji, a konkretniej rozkładu fityniany obecnej w mące. Podczas rozkładu fitynianów uwalniają się na przykład: żelazo, wapń, cynk, czy też magnez. Poza tym w chlebie na zakwasie powinniśmy uświadczyć także manganu, potasu, czy też fosforu. Taki rodzaj chleba jest polecany dla osób z anemią, ponieważ ma w sobie szczególnie bogate złoża żelaza. Walkę z tą chorobę może wspomóc również witamina B9, która również zalecana jest podczas zmagań z anemią, jak i również zawarta jest w chlebie na zakwasie.
Trzeba również zaznaczyć, że chleb na zakwasie ma właściwości oksydacyjne, ponieważ wspomniane wcześniej bakterie wytwarzają bioaktywne peptydy. Uściślając – chodzi o to, że zawarte w chlebie peptydy zmiatają odpowiedzialne za szybsze starzenie się organizmu wolne rodniki.
Co ważne – chleb na zakwasie cechuje się też niskim indeksem glikemicznym. Oznacza to, że jeśli zjesz kromkę takiego chleba, to da Ci ona energię na dłuższy czas, ponieważ nie doznasz nagłego „wystrzału” poziomu cukru we krwi, oraz tego samego „wystrzału” energii, po której nastąpiłby szybki jej spadek, a co za tym idzie – ospałość i zmęczenie. Chleb taki trafiając do naszego organizmu jest wchłaniany przez niego powoli i stopniowo, a co za tym idzie – dłużej będziemy odczuwać czucie sytości.
A skoro o sytości mowa – nie możemy zapominać, że chleb na zakwasie ma w sobie ogromne pokłady błonnika pokarmowego. Ten, podobnie jak wspomniany wcześniej kwas mlekowy, ma nieoceniony wpływ na pracę naszych jelit. Błonnik poprawia perystaltykę jelit, ułatwia wypróżnianie, pomaga zrzucić zbędne kilogramy, łagodzi stany zapalne, pomaga obniżyć poziom cholesterolu itp.
Oczywiście – to nie wszystkie właściwości, które niesie dla nas chleb na zakwasie. Warto jednak je poznać, ponieważ być może będą Cię one motywować do wypieków kolejnych bochnów chleba (chociaż powinien cię nakłaniać do tego już sam smak).
Sprawdź najpopularniejsze wpisy na blogu:
Jelita – tu zaczyna się zdrowie człowieka
Zdrowa czekolada „lekiem na całe zło”
Śliwki – owoce jesieni
Mąka pszenna typu 750 – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Ciastkeczka z amarantusem
Czym jest żywność funkcjonalna? Przykłady żywności funkcjonalnej
Najlepsza owsianka na wodzie
Nowalijki – za i przeciw
Bezglutenowy Mix – właściwości płatków, kalorie KCAL i wartości odżywcze
Owsianka czekoladowa z bananem
Siemię lniane – naturalny błonnik pokarmowy w twojej diecie
Mąka owsiana – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Płatki jęczmienne – KCAL, indeks glikemiczny IG, skład i właściwości
Wielkanocne babeczki owsiane z serkiem homogenizowanym
Pitaja – smoczy owoc
Morwa biała – wartości odżywcze, kalorie KCAL, zastosowanie
Batoniki energetyczne z quinoa – przepis doskonały
Mąka orkiszowa typu 700 – zastosowania, wartości odżywcze i kalorie KCAL
Kokosowe kulki mocy z liofilizowanymi malinami w wersji FIT
Granola – czy warto ją jeść?