Podstawową zasadą wszystkich diet jest rezygnacja z jasnego pieczywa na rzecz ciemnego, czyli pełnoziarnistego. Ale dlaczego to jest takie ważne? I jaki chleb na dietę sprawdzi się najlepiej? Dowiedz się, czemu pieczywo pełnoziarniste jest lepsze!
Spis treści
Co to jest ciemne pieczywo?
Chleb ciemny, w przeciwieństwie do chleba jasnego, jest przygotowany najczęściej z mąki żytniej. Najczęściej do jego wypieku używa się wyłącznie zakwasu, czasami z niewielkim dodatkiem drożdży. Dzięki temu ma o wiele większą wartość odżywczą. Dlatego uważa się, że ciemne pieczywo jest lepszym rozwiązaniem niż jasne.
Do wypieku ciemnego pieczywa używa się jednak nie tylko mąki żytniej. Czasami wykorzystuje się także mąkę pszenną, ale najczęściej jako mały dodatek do żytniej (tak zwany chleb pszenno-żytni) lub z wysokiego przemiału pszenicy. Pojawiają się także chleby ciemne przygotowane na bazie mąki orkiszowej, które są uważane za jeszcze zdrowsze i lepiej sprawdzają się w przypadku osób zmagających się z insulinoopornością.
Razowy vs ciemny chleb
Ciemne pieczywo można podzielić na kilka typów. Jednym z nich jest chleb razowy. Wypieka się go z udziałem mąki pszennej i żytniej, ale w wyprodukowanej w odpowiedni sposób. To mąka razowa, czyli w postaci grubo zmielonych ziaren przygotowanych poprzez jednorazowe mielenie. Dzięki temu chleb jest bardziej wartościowy, ma ciemniejszy kolor i o wiele więcej błonnika niż klasyczne pieczywo.
Chleb ciemny można podzielić także na pełnoziarniste i wieloziarniste. Chleb pełnoziarnisty jest z mąki z tak zwanego pełnego przemiału (wysoki typ mąki, najczęściej 1800 lub 2000). Chleb wieloziarnisty może być zrobiony z różnego rodzaju mąk, także pszennych typu tortowego lub chlebowego. Na jego powierzchni lub także wewnątrz dodaje się ziarna, pestki, otręby i płatki owsiane. Chleb wieloziarnisty jest bardzo smaczny, ale ma mniej właściwości niż pieczywo pełnoziarniste.
Chleb żytni – właściwości
Jeśli chodzi o chleb żytni właściwości lecznicze wynikają głównie z wysokiej zawartości błonnika pokarmowego pochodzenia roślinnego. Błonnik nie jest trawiony do końca, nie jest także rozpuszczalny w wodzie. Jego zadaniem jest zwiększenie masy treści jelitowej, więc lepiej przechodzi ona przez przewód pokarmowy. Błonnik jest również bardziej sycący i zwiększa sytość posiłków. Zapobiega problemom z jelitem grubym i zaparciom.
Ciemny chleb jest także źródłem witamin z grupy B. Produkty zbożowe zawierają wiele witamin, jednak po obróbce nie zostaje ich wiele. Im wyższy typ mąki, tym więcej, dlatego chleb z pełnego przemiału jest zwyczajnie najzdrowszy. Ciemne pieczywo jest także wartościowym źródłem różnych składników mineralnych, zwłaszcza żelaza, miedzi, cynku i magnezu. I to prawie 4-krotnie więcej niż w standardowym białym chlebie pszennym.
Pieczywo pełnoziarniste jest szczególnie polecane osobom, które mają problemy z gospodarką cukrową. Wskazuje na to niski indeks glikemiczny. Jest to wskaźnik, który pokazuje, o ile wzrośnie poziom glukozy we krwi po spożyciu danego produktu. Pieczywo żytnie to źródło najdłużej trawionych węglowodanów, wobec czego zalicza się do produktów o niskim lub średnim IG, zalecanych dla cukrzyków.
Chleb żytni a chleb pszenny kcal
Osoby, które przechodzą na dietę mogą zdziwić się, że jeśli chodzi o chleb żytni kcal wcale nie różnią się szczególnie od chleba pszennego. To nie jest tak, że to pieczywo można jeść bez ograniczeń. Ile kalorii ma chleb razowy? W 100 g ciemne pieczywo ma około 280 kcal, podczas gdy jeśli chodzi o chleb pszenny kcal wynosi około 240. Jedna kromka białego chleba ma około 80 kcal, podczas gdy taka sama kromka chleba żytniego ma mniej więcej 93 kcal. Chleb żytni jest po prostu cięższy. Jeśli znajdują się w nim także ziarna i pestki, liczba kalorii jest jeszcze większa. To samo dotyczy bułek, które często są z wierzchu posypane uprażoną dynią czy słonecznikiem.
Zdrowy chleb żytni
Chleb żytni jest polecany przed dietetyków przede wszystkim dlatego, że jest znacznie bardziej wartościowy niż białe pieczywo. Ma znacznie więcej składników mineralnych i witamin, a co ważniejsze – więcej błonnika. Tym samym ma niższy indeks glikemiczny, wobec czego może być spożywany przez diabetyków i osoby zmagające się z inulinoopornością.
Przyjmuje się, że im wyższy typ mąki użytej do wypieku chleb, tym lepiej. Dodatkowo chleb przygotowany na zakwasie jest o wiele zdrowsze, ponieważ zawiera witaminy z grupy B oraz bakterie kwasu mlekowego, które wspierają prawidłową florę bakteryjną układu pokarmowego. Jednak na chleb żytni powinny uważać osoby, które mają problemy z układem trawiennym, chorują na chorobę Crohna czy są po operacjach w obrębie jamy brzusznej. Taki rodzaj pieczywa jest trudniejszy do strawienia, dłużej się rozkłada. Dla zdrowych osób ciemne pieczywo jest o wiele bardziej zdrowe. Trzeba tylko zwrócić uwagę na to, ile kalorii ma chleb razowy, zwłaszcza wieloziarnisty. Może być o wiele bardziej kaloryczny niż jasne, białe pieczywo. Jednocześnie jest o wiele bardziej sycący – ma wysoki indeks sytości.
Dietetyczny chleb biały?
Białe pieczywo, czyli pieczyw pszenne, jest mniej polecane przez specjalistów. Jednak nie jest to jednoznaczne z tym, że pieczywo jasne jest niezdrowe. Oczywiście nie ma nic złego w jego jedzeniu, zwłaszcza od czasu do czasu.
Może pieczywo białe jest mniej wartościowe i nie są to najzdrowsze węglowodany, ale w zdrowej, zbilansowanej diecie jest miejsce także na biały chleb. Rodzaje pieczywa nie mają tak dużego znaczenia, jeśli w codziennej diecie jesz dużo błonnika, witamin i minerałów. Oczywiście dietetyczny chleb żytni jest o wiele bardziej sycący i zdrowy, to na nim warto oprzeć codzienne śniadania czy kanapki do pracy, a białe kajzerki czy chleby zjeść sobie raz na jakiś czas.
Najciekawsze wpisy na naszym blogu:
Ektomorfik, endomorfik, mezomorfik – rodzaje somatotypów
Superfoods w diecie sportowca
Uzależnienie od jedzenia
W czym jest błonnik?
Warzywa korzeniowe w codziennej diecie
10 zasad redukcji
Współczynnik BMI
Dieta IF (intermittent fasting) – zasady i efekty
Dieta w cukrzycy typu II
Dieta w osteoporozie
Dieta wegańska – jak świadomie się odżywiać?
Indeks glikemiczny w codziennej diecie