Spis treści
Czym jest dieta Paleo?
Dieta Paleo – znana również jako dieta epoki kamienia, dieta jaskiniowców czy dieta paleolityczna – jest współczesną próbą odtworzenia diety ludzi z epoki paleolitu. Ci starożytni łowcy-zbieracze żyli przed nastaniem rolnictwa i utrzymywali się przy życiu czerpiąc energię głównie z chudego białka (takiego jak ryby, dziczyzna i drób), jaj, owoców, warzyw, orzechów i korzeni.
Chociaż dieta Paleo wydaje się nowa, w rzeczywistości istnieje od kilkudziesięciu lat. Tak naprawdę w ostatnich latach zyskała na popularności, z uwagi na wszechobecny tren zdrowe żywienia, jedank faktycznie zapoczątkował ją, około 1970 roku, gastroenterolog Walter Voegtlin z ideą, że przodkowie paleolitu, żyjący w okresie od 2,5 miliona do 10 000 lat temu, mogliby nauczyć współczesnych ludzi zdrowego odżywiania. Dietę spopularyzował dr S. Boyd Eaton, profesor antropologii na Emory University, który uważał, że właśnie do tego organizm ludzki – zarówno wtedy, jak i teraz – został stworzony.
Co ma na celu stosowanie diety Paleo?
Celem diety paleo jest powrót do sposobu odżywiania się, który jest bardziej zbliżony do tego, co jedli pierwotni ludzie. Dieta ta opiera się na założeniu, że organizm ludzki jest genetycznie niedopasowany do nowoczesnej diety, która pojawiła się wraz z praktykami rolniczymi – jest to idea znana jako hipoteza dysonansu. Rolnictwo zmieniło to, co ludzie jedli i ustanowiło nabiał, zboża i rośliny strączkowe jako dodatkowe składniki w ludzkiej diecie. Ta stosunkowo późna i szybka zmiana w diecie, według hipotezy, wyprzedziła zdolność organizmu do adaptacji. Uważa się, że to niedopasowanie jest czynnikiem przyczyniającym się w dzisiejszych czasach do powszechnego występowania otyłości, cukrzycy i chorób serca.
Dlaczego warto stosować dietę paleo?
Na dietę Paleo mogą zdecydować się osoby, które chcą schudnąć lub utrzymać zdrową wagę. Ogólnie rzecz biorąc, pomimo tego, że dieta Paleo jest dość restrykcyjna, jej główne założenia są dobre i mogą korzystnie wpływać na zdrowie całego organizmu. Z uwagi na to, że zaleca się ograniczenie spożycia produktów wysoko przetworzonych, które zawierają najczęściej nasycone tłuszcze, cukry proste i spory dodatek soli, ta strategia żywieniowa może korzystnie wpływać na kontrolę poziomu cukru we krwi i stężenie cholesterolu. Z tego względu dieta Paleo może być korzystna dla ludzi zmagających się z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą typu II.
Szczegóły diety paleo
Poszczególne zalecenia mogą się różnić pomiędzy komercyjnymi dieta Paleo. Niektóre plany dietetyczne mają bardziej rygorystyczne wytyczne niż inne. Pomimo tych różnic można określić wspólne zalecenia dla najbardziej podstawowej diety Paleo.
Co należy jeść:
- Chude kawałki wołowiny, wieprzowiny i drobiu, najlepiej karmione trawą, ekologiczne lub z wolnego chowu
- Zwierzęta łowne, dziczyzna
- Jaja, ale nie więcej niż sześć tygodniowo, najlepiej z wolnego wybiegu
- Ryby i owoce morza
- Świeże owoce
- Warzywa nieskrobiowe, takie jak szparagi, cebula, papryka i dynia
- Orzechy i nasiona, w tym migdały, orzechy nerkowca, orzechy włoskie i pestki dyni
- Oliwa z oliwek, olej lniany i olej z orzechów włoskich
Czego należy unikać
- Wszystkie produkty mleczne, w tym mleko, ser, jogurt i masło
- Ziarna zbóż, takie jak pszenica, żyto i jęczmień
- Rośliny strączkowe, takie jak fasola, ciecierzyca, soczewica i groch
- Warzywa bogate w skrobię, głównie ziemniaki
- Słodycze, w tym wszystkie formy cukierków oraz miód i cukier
- Sztuczne słodziki
- Słodkie napoje bezalkoholowe i soki owocowe
- Przetworzone i wędliny, takie jak bekon, wędliny i parówki
- Żywność wysoko przetworzona
- Sól
Co na to nauka?
W wielu randomizowanych badaniach klinicznych porównano dietę Paleo z innymi planami żywieniowymi, takimi jak dieta śródziemnomorska czy dieta cukrzycowa. Badania te sugerują, że dieta Paleo może przynieść pewne korzyści w porównaniu z dietą zawierającą owoce, warzywa, chude mięso, pełne ziarna, rośliny strączkowe i niskotłuszczowe produkty mleczne. Korzyści te mogą obejmować:
- Większą utratę wagi
- Lepszą tolerancję glukozy
- Lepszą kontrolę ciśnienia krwi
- Niższy poziom trójglicerydów
- Lepszą kontrolę apetytu
Jednakże, aby zrozumieć długoterminowe, ogólne korzyści zdrowotne i ewentualne ryzyko związane z dietą Paleo, potrzebne są dłuższe badania z udziałem dużych grup ludzi losowo przypisanych do różnych diet.
Obawy związane z dietą Paleo
Niedobory składników pokarmowych
Dieta Paleo jest bogata w warzywa, owoce i orzechy – wszystkie elementy zdrowej diety. Podstawowa różnica między dietą Paleo, a innymi zdrowymi dietami polega na braku pełnych ziaren i roślin strączkowych, które są uważane za dobre źródła błonnika, witamin i innych składników odżywczych. Również nieobecne w diecie są produkty mleczne, które są dobrym źródłem białka i wapnia. To może sugerować, że dieta paleo będzie niepełnowartościowa. jednak o ile świadomie podchodzi się do tematu komponowania posiłków lub korzysta się z usług cateringu dietetycznego nie należy się martwić o to, że w diecie Paleo zabraknie jakiegokolwiek niezbędnego składnika odżywczego. W przypadku błonnika, czy wapnia dieta Paleo pomimo tego, że wyklucza dobre źródła tych składników pokarmowych, dopuszcza inne produkty, dostarczające równie istotne ilości, potencjalnych niedoborowych elementów dobrze zbilansowanej diety.
Jedzenie produktów na surowo
Wiele osób nadal nazywa dietę Paleo “dietą jaskiniowców”, ale w tym sposobie odżywiania nie chodzi o niewolnicze i bezmyślne powielanie rzeczywistej diety ludzi z epoki paleolitu. Oczywiście, że znajdą się ludzie, którzy ślepo będą podchodzić do swojej diety w ten sposób, jednak nie jest to sposób, aby osiągnąć cel, który zakłada dieta Paleo. W rzeczywistości nie ma jednej ostatecznej, definicji pasującej do wszystkich “diety paleo”. Współczesna dieta Paleo powinna opierać się na składnikach odżywczych i ich formach dostępnych w tamtych czasach. Z tego względu nie jest konieczne spożywania produktów na surowo. Głównie liczy się skład posiłków, a nie forma ich podania.
Najciekawsze wpisy na naszym blogu:
Jak powinna wyglądać dobrze zbilansowana dieta dzieci?
Jak skomponować dietę dla dzieci?
Jedzenie sprzed 10 000 lat – dieta Paleo pod lupą
Kalkulator BMI
Standardowa dieta, a suplementy
Najpopularniejsze śniadanie na świecie
Dieta dla przyszłej mamy
Dieta indywidualna – klucz do sukcesu
Dieta ketogeniczna, a procesy zachodzące w organizmie