Ortoreksja i bigoreksja to zaburzenia odżywiania dzisiejszych czasów. W dobie kultu wysportowanej sylwetki i zdrowego odżywiania, w ludziach wykształciły się nowe lęki i zaburzenia, z którymi zmaga się więcej osób niż powszechnie mogłoby się wydawać. Czym są te dwa zaburzenia?
Spis treści
Co to jest ortoreksja?
Ortoreksja to zaburzenie odżywiania, które charakteryzuje się objawami obsesyjnego zachowania wobec jedzenia, często w dążeniu do stosowania “zdrowej” diety. Osoby cierpiące na ortoreksję mogą bardzo wybiórczo i restrykcyjnie podchodzić do jedzenia i jego rodzajów. Mogą kategoryzować żywność jako “dobrą” lub “złą” i starać się jeść tylko “czyste” produkty, stosując pozornie “idealną” dietę.
Czy ortoreksja jest nowym zaburzeniem?
Diagnoza po raz pierwszy została postawiona w 1998 roku i do dziś nie ma formalnych kryteriów diagnostycznych. W związku z tym diagnozowanie osób cierpiących na ortoreksję może być trudne, zwłaszcza że specjaliści mają świadomość, że nie ma typowych objawów dla tego zaburzenia i każda osobo może przejawiać inne cechy.
W przypadku ortoreksji troska i świadomość wartości odżywczych pożywienia jest doprowadzona do skrajności, ze szkodą dla psychologicznego i fizjologicznego zdrowia. Ortoreksja często prowadzi do izolacji, ponieważ osoby starają się przestrzegać określonej “zdrowej” diety i/lub zasad żywieniowych.
Jakie są typowe objawy?
Ważne jest, aby pamiętać, że zaburzenia odżywiania objawiają się w różny sposób. Są one specyficzne dla danej osoby i u każdego mogą się one rozwinąć. Oznacza to, że nie ma dobrego lub złego sposobu na rozpoznanie ortoreksji, a pacjent może nie spełniać wszystkich kryteriów diagnozy. Istnieją jednak wspólne wzorce zachowań oraz cechy emocjonalne i poznawcze, które pomagają w rozpoznaniu choroby, takie jak:
- Obsesja na punkcie jedzenia tak zwanej “zdrowej” żywności.
- Regularne jedzenie i/lub brak intuicji w jedzeniu. Poczucie niezdolności do spożywania pokarmów, które nie są uważane za “zdrowe” lub “czyste”.
- Poczucie winy i wstydu związane z jedzeniem pokarmów, które nie mieszczą się w tych kategoriach.
- Przedkładanie “zdrowego” odżywiania nad czas spędzany z rodziną, życie towarzyskie i/lub karierę zawodową. Rezygnacja z wydarzeń towarzyskich lub wspólnych posiłków, które nie zapewniają “zdrowych” opcji żywieniowych.
- Opieranie poczucia własnej wartości na swojej diecie i dążeniu do zdrowia.
- Niezwykłe zainteresowanie tym, co jedzą inni i obsesyjne śledzenie blogów kulinarnych lub profili w mediach społecznościowych.
Zaburzenia odżywiania wśród kobiet i mężczyzn
Czym jest ortoreksja i bigoreksja? Zdecydowanie są to zaburzenia XXI wieku. Większość ludzi zakłada, że więcej kobiet niż mężczyzn cierpi z powodu problemów związanych z wizerunkiem ciała. W sytuacji, gdy społeczeństwo i media wywierają poważną presję na kobiece ciało, a wiele kobiet poddaje się operacjom plastycznym, o mężczyznach często się zapomina.
Prawda jest taka, że wielu mężczyzn również cierpi z powodu własnych problemów związanych z postrzeganiem swojego ciała. Wielu mężczyzn martwi się o swoją wagę, masę mięśniową, owłosienie czy wzrost. Większość mężczyzn uważa, że wszystkie te cechy mają kluczowe znaczenie dla męskości mężczyzny. W związku z tym mężczyźni cierpią również na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Zaburzenia te są podobne do zaburzeń odżywiania, ponieważ wiążą się z tym samym poziomem zachowań obsesyjno-kompulsywnych, jednak istnieje między nimi pewna różnica.
Co to jest bigoreksja?
Bigoreksja jest rodzajem zaburzenia dysmorficznego ciała. Jest to zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, które jest przeciwieństwem anoreksji. Osoba cierpiąca na to zaburzenie nie przejmuje się tym, że jest zbyt duża lub otyła, ale tym, że jest zbyt mała, słaba lub niewystarczająco zbudowana. Nawet jeśli dana osoba jest bardzo silna i ma zdrową masę mięśniową.
Osoba cierpiąca na bigoreksję uważa, że jej gabaryty są nieodpowiednie. Osoby cierpiące na bigoreksję często ćwiczą, podnosząc ciężary, wykonując regularne ćwiczenia oporowe i nadmiernie się przemęczają. Niektóre z nich mogą również przyjmować sterydy lub inne leki zwiększające masę mięśniową.
Prawda o bigoreksji
Chociaż bigoreksję nazywamy “zaburzeniem”, nie jest ono oficjalnie uznawane za zaburzenie. Dzieje się tak dlatego, że istnieją pewne kontrowersje dotyczące samego schorzenia i jego klasyfikacji. Eksperci nie są pewni, czy należy ją zaklasyfikować jako zaburzenie odżywiania, zaburzenie dysmorficzne ciała (BDD) czy zaburzenie obsesyjno-kompulsywne. Prawda jest taka, że dysmorfia mięśniowa, anoreksja i BDD mają podobne wspólne objawy. Zaburzenia te wiążą się z obsesją na punkcie obrazu ciała – bycia zbyt dużym, zbyt małym lub nieodpowiednim.
Czym jest kompleks Adonisa?
“Kompleks Adonisa” nie jest terminem medycznym ani psychologicznym; pochodzi raczej ze starożytnej mitologii greckiej. Adonis był pół człowiekiem, pół bogiem, który był postrzegany jako idealny obraz męskości. Jego ciało było idealnym obrazem doskonałej męskiej sylwetki. Jego ciało było tak piękne, że zdobył miłość Afrodyty, najpiękniejszej i królowej wszystkich bogów.
Dziś “kompleks Adonisa” to termin używany w odniesieniu do problemów z obrazem ciała, które negatywnie wpływają na młodych chłopców i mężczyzn. Mężczyźni cierpiący na kompleks Adonisa często odkrywają, że ich życie wymyka się spod kontroli, ponieważ obsesje związane z obrazem ciała negatywnie wpływają na karierę i związki.
Objawy bigoreksji
Bigoreksja jest często opisywana jako to samo, co kulturystyka, jednak istnieje między nimi istotna różnica. Osoby prowadzące normalny tryb życia związany z budową ciała, takie jak zawodowi sportowcy czy zapaśnicy, często angażują się w rygorystyczny, zdyscyplinowany reżim treningowy, który muszą przestrzegać każdego dnia. W przypadku bigoreksji mamy jednak do czynienia z obsesją lub zaabsorbowaniem własną sylwetką. Może to powodować poważne cierpienie i wpływać na karierę, życie towarzyskie i nawyki żywieniowe. Należy jednak pamiętać, że istnieje cienka granica między treningiem siłowym i kulturystyką, a obsesyjnym lub kompulsywnym wykonywaniem ćwiczeń. Istnieje także różnica między motywacją i poświęceniem dla zdrowego i konsekwentnego treningu a niezdrową obsesją.
Najciekawsze wpisy na naszym blogu:
Jak powinna wyglądać dobrze zbilansowana dieta dzieci?
Jak skomponować dietę dla dzieci?
Jedzenie sprzed 10 000 lat – dieta Paleo pod lupą
Kalkulator BMI
Standardowa dieta, a suplementy
Najpopularniejsze śniadanie na świecie
Dieta dla przyszłej mamy
Dieta indywidualna – klucz do sukcesu
Dieta ketogeniczna, a procesy zachodzące w organizmie