Dieta Bez glutenu to dla jednych konieczność, dla innych jedynie moda. Dowiedz się więcej na temat tego jaki wpływ na zdrowie ma wykluczenie glutenu z diety. Czytaj uważnie.
Spis treści
Co to jest gluten?
Gluten jest białkiem występującym głównie w pszenicy, życie, jęczmieniu i ich hybrydach. Większość ludzi może spożywać gluten bez żadnych problemów. Jednakże, niektórzy ludzie mogą być wrażliwi na to białko. Niektórzy mogą też chorować na celiakię, która jest poważnym schorzeniem układu pokarmowego. Powoduje ona, że układ odpornościowy atakuje i uszkadza jelito cienkie. Osoby, które cierpią na to schorzenie, powinny przejść na dietę bezglutenową.
Czym jest produkt bezglutenowy?
Dieta bezglutenowa oznacza unikanie produktów, które zawierają gluten. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) definiuje i kontroluje termin “bezglutenowy”, jeśli chodzi o etykietowanie żywności. Według wymagań, żywność bezglutenowa musi zawierać mniej niż 20 jednostek na milion (ang. ppm – parts per million) glutenu w produkcie.
Gdzie znajduje się gluten?
Utrzymanie diety bezglutenowej może być trudne. Gluten znajduje się w wielu zbożach, które wchodzą w skład całej gamy produktów spożywczych. Główne z nich to pszenica, żyto, jęczmień i ich odmiany. Gluten znajduje się także w otrębach, semolinie i orkiszu. Jest także wielu kaszach, takich jak kasza manna, kasza bulgur, kasza kuskus i kasza jaglana. Dodatkowo należy mieć świadomość, że niektóre mąki, z racji tego, że są produkowane z zbóż, również obfitują w gluten. Wykluczając gluten z diety należy uważać na zwykłą mąkę pszenną, mąkę pełnoziarnistą i wzbogaconą. Oprócz tego możesz napotkać gluten w wielu produktach spożywczych, w których możesz ich się nie spodziewać np. w serze żółtym czy jogurtach oraz w lekach. Najlepiej unikać tych produktów lub sprawdzać listę składników w poszukiwaniu źródeł glutenu. Oto lista produktów na które szczególnie musisz uważać:
- Makarony, chleby i płatki zbożowe
- Grzanki, panierki i farsze
- Przetworzone mięso, kiełbasy, parówki i wędliny
- Sery żółte i jogurty z dodatkiem ziaren
- Sztuczne sosy i zagęszczacze
- Gotowe zupy i bazy do zup, takie jak kostki bulionowe
- Sos sojowy i marynaty
- Opłatki komunijne – o tym rzadko się mówi, jednak warto aby osoby z celiakią o tym pamiętały
- Niektóre słodycze
- Słód, aromat słodowy, ocet słodowy i alkohol słodowy
- Piwo i niektóre alkohole
Czasami gluten jest dodawany do mało prawdopodobnych produktów nieżywnościowych, takich jak:
- Leki na receptę i bez recepty.
- Suplementy diety, w tym witaminy.
- Szminki, błyszczyki i balsamy do ust.
Firmy często zmieniają składniki przetworzonej żywności, więc musisz sprawdzać żywność za każdym razem, gdy ją kupujesz. Szukaj na opakowaniach oznaczeń “bezglutenowe”. Żywność oznaczona jako “bez pszenicy” to nie to samo co “bezglutenowa”. Jeśli masz celiakię i nie jesteś pewien, czy dana żywność zawiera gluten, najlepiej jej nie jeść.
Czy dieta bezglutenowa jest bardzo restrykcyjna?
Nie da się ukryć, że dieta bez glutenu jest dietą mocno eliminacyjną. Wyklucza się z niej wiele produktów, jednak nie oznacza to, że nie możesz cieszyć się zdrową, zbilansowaną dietą. Szeroka gama produktów spożywczych nie zawiera glutenu. Należą do nich:
- Owoce
- Warzywa
- Mięso, drób i ryby (bez marynaty lub panierki)
- Ryż biały i brązowy, kasza gryczana, tapioka, amarantus komosa ryżowa
- Rośliny strączkowe, pestki i orzechy
- Nasiona lnu i chia
- Mąki bezglutenowe, takie jak mąka kukurydziana, ziemniaczana, sojowa, ryżowa, z prosa i tapioki.
- Większość produktów mlecznych, w tym mleko, twaróg, serek śmietankowy i jogurt – jednak w tym wypadku, za każdym razem warto sprawdzać składy kupowanych produktów.
- Wino i niektóre alkohole.
Liczne popularne firmy zaczęły również sprzedawać bezglutenowe wersje dotychczas produkowanej żywności. Niektóre z tych opcji obejmują bezglutenowe chleby, makarony, sosy i wypieki. Wiele z tych bezglutenowych produktów można znaleźć w lokalnych sklepach spożywczych. Niektóre restauracje mają również bezglutenowe menu. Na szczęście z upływem czasu produkty bezglutenowe stają się coraz bardziej powszechne i dostępne, a ich cena z roku na rok jest coraz niższa. Mamy nadzieję, że już niedługo produkty specjalnego przeznaczenia, np. właśnie bezglutenowe, będa dostępne w takiej samej cenie co “zwykłe”.
Jak zbilansować dietę bezglutenową?
Celiakia może być bardzo poważną chorobą, a nieleczona może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. W przypadku celiakii, spożywanie glutenu prowadzi do nieprzyjemnych objawów ze strony układu pokarmowego, a w skrajnych przypadkach przyczynia się do zaniku kosmków jelitowych. Konsekwencją tego jest upośledzenie wchłaniania niezbędnych składników diety, co prowadzi do powstawania licznych niedoborów. Można kontrolować swój stan zdrowia poprzez unikanie glutenu. Nauczenie się, jak wyeliminować gluten ze swojej diety może zająć trochę czasu. Porozmawiaj z lekarzem, aby uzyskać pomoc. Otrzymasz listę produktów, które możesz, a których nie możesz spożywać. Lekarz może również zasugerować współpracę z dietetykiem, który pomoże Ci stworzyć plan, dzięki któremu będziesz dostarczać sobie wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Na początku diety często zalecane jest przyjmowanie suplementów. Jest to konieczne tylko wtedy, gdy Twój organizm nie przyswajał składników odżywczych, gdy jadłeś pokarmy zawierające gluten. Pamiętaj, aby wybrać suplement, który jest bezglutenowy.
Dlaczego dieta bezglutenowa jest konieczna?
Dieta bezglutenowa może pomóc odwrócić szkody wyrządzone przez celiakię. Jeśli “oszukujesz” na diecie, spożywając nawet niewielkie ilości glutenu, objawy i uszkodzenia mogą powrócić. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc Ci stosować dietę bez glutenu:
- Dowiedz się jak najwięcej o dietach bezglutenowych. Istnieją strony internetowe, książki i książki kucharskie o tym, jak jeść bezglutenowo.
- Zadawaj pytania, gdy jesz poza domem. Kelner lub szef kuchni może podać składniki wchodzące w skład wszystkich dań. Niektóre restauracje specjalizują się nawet w dietach bezglutenowych.
- Nie bój się pytać. Bardzo często w restauracjach mogą zmodyfikować Twoje danie tak aby było odpowiednie.
Najciekawsze wpisy na naszym blogu:
Dieta bez laktozy – nietolerancja laktozy
Dieta bezmleczna/bez laktozy, a odpowiednia podaż białka
Dieta Cukrzycowa – jak wspomóc swoje zdrowie?
Dieta DASH dla zdrowia serca
Dieta wegetariańska z rybą – jak to z tym jest?
Dieta wegetariańska – czy wykluczenie mięsa jest zdrowe?
Diety eliminacyjne – dieta bez nabiału i dieta bezglutenowa
Jak powinna wyglądać dieta sportowca?